Programmawet 2025: Versoepeling bij eerste fiscale fout

Na heel wat getouwtrek is de wetgever er eindelijk in geslaagd om een regeling uit te werken met betrekking tot de sanctie bij een eerste overtreding. Dit betekent dat belastingplichtigen nu een belangrijk voordeel hebben: de belastingverhoging bij een eerste vergissing wordt in principe afgeschaft.

Volgens het Wetboek van Inkomstenbelastingen (WIB 92) wordt elke inbreuk op een bepaling daarvan normaal gesanctioneerd met een belastingverhoging (artikel 444 WIB 92). Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een taxatieambtenaar een deel van de kosten van een belastingplichtige verwerpt, wat leidt tot een bijkomende aanslag.

De belastingverhoging varieert van 10% bij een eerste overtreding tot maximaal 200% op het niet-aangegeven of laattijdig aangegeven inkomstengedeelte van de verschuldigde belastingen.

Tot nu toe gold als regel dat er altijd een belastingverhoging van minimaal 10% werd opgelegd bij een eerste overtreding, tenzij de belastingplichtige het bewijs van goede trouw kon leveren. Dit was echter vaak een moeilijke opgave, aangezien de administratie niet verplicht was tot kwijtschelding en belastingplichtigen de bewijslast hadden.

De situatie verandert met de Programmawet van 18 juli 2025 (BS 29 juli 2025). Voortaan luidt het principe: er wordt afgezien van een belastingverhoging bij een eerste te goeder trouw begane overtreding. Dit betekent dat er nu een weerlegbaar vermoeden van goede trouw geldt voor de belastingplichtige bij een eerste overtreding. De belastingadministratie moet dus het tegendeel aantonen.

Er zijn echter enkele belangrijke uitzonderingen. Zo geldt het vermoeden van goede trouw niet wanneer de aanslag ambtshalve werd gevestigd, bijvoorbeeld als de belastingplichtige de aangifte laattijdig indient of niet tijdig antwoordt op een verzoek om inlichtingen. In dat geval blijft de belastingverhoging van toepassing. Ook al wordt de overtreding niet gesanctioneerd met een belastingverhoging, deze telt wel mee als een overtreding. Bij een volgende overtreding zal er dus onmiddellijk sprake zijn van een tweede inbreuk, met de bijbehorende belastingverhoging.

Er is echter een belangrijke reset-regeling: overtredingen worden na vier jaar gewist, wat betekent dat belastingplichtigen na deze periode opnieuw als "eerste overtreding" kunnen beginnen. Dit voorkomt dat belastingplichtigen slechts eenmaal van de nieuwe regeling kunnen profiteren.

Bijvoorbeeld, stel dat je in oktober 2025 een aanvullende aanslag ontvangt wegens het verwerpen van een aantal beroepskosten voor het aanslagjaar 2023. Als je geen overtredingen begaat in de vier aanslagjaren die daarop volgen, wordt de overtreding van 2025 weggegumd eind 2029. Een nieuwe overtreding in 2030 zal dan opnieuw als een eerste overtreding worden beschouwd.

De nieuwe regeling geldt voor alle aanslagen die na 29 juli 2025 worden ingekohierd. Let wel: deze regeling is niet van toepassing op btw-inbreuken.

_{© CERTIFISC – Auteur: Jorn Peyskens} 

_{DISCLAIMER Dit artikel werd gepubliceerd/voor het laatst gewijzigd op 27/08/2025 en werd opgesteld conform de op dat moment geldende wetgeving, rechtspraak, rechtsleer en interpretaties.} 

_{Sinds voormelde datum kunnen er zich wijzigingen voordoen waardoor dit artikel verouderde informatie kan bevatten.}